تحصیل در ایتالیا یا فرانسه + مقایسه هزینه ها و شرایط

اروپا با دانشگاه‌های معتبر و فرهنگ غنی خود، هرساله مقصد میلیون‌ها دانشجو از سراسر جهان است. در قلب این قاره، دو کشور ایتالیا و فرانسه همچون دو غول فرهنگی و آکادمیک، همواره از محبوب‌ترین گزینه‌ها برای تحصیل بوده‌اند. انتخاب بین این دو مقصد رویایی، تصمیمی بزرگ است؛ انتخابی بین هنر و معماری بی‌نظیر ایتالیا و قدرت علمی فرانسه در رشته‌هایی چون مدیریت و علوم سیاسی. هر دو کشور فرصت‌های تحصیلی مقرون‌به‌صرفه و تجربه‌های فرهنگی بی‌نظیری را ارائه می‌دهند، اما کدام‌یک برای شما مناسب‌تر است؟ 

در این مطلب، قصد داریم با نگاهی صادقانه و موشکافانه، این دو کشور را از جنبه‌های کلیدی مانند هزینه‌ها، رشته‌های تحصیلی برجسته و سبک زندگی دانشجویی مقایسه کنیم. این راهنما به شما یک دید کلی و ارزشمند می‌دهد، اما به یاد داشته باشید که مسیر مهاجرت تحصیلی هر فرد، داستانی منحصربه‌فرد است. برای تبدیل این اطلاعات کلی به یک نقشه راه شخصی و دقیق، بهترین قدم، گرفتن وقت مشاوره پذیرش تحصیلی موسسه اعزام دانشجوی علمی نو است تا با بررسی تخصصی شرایط خود، بهترین تصمیم را برای آینده‌تان بگیرید.

تحصیل در ایتالیا یا فرانسه 

انتخاب بین ایتالیا و فرانسه برای ادامه تحصیل، تصمیمی مهم و فراتر از انتخابی ساده بر اساس سبک زندگی است و یک سرمایه‌گذاری استراتژیک روی آینده تحصیلی، شغلی و مالی شماست. بهترین گزینه برای همه یکسان نیست و به اهداف شخصی، رشته تحصیلی و بودجه شما بستگی دارد. در این بخش، با نگاهی صادقانه این دو مقصد محبوب را مقایسه می‌کنیم. 

فرانسه با میزبانی بیش از ۴۴۰ هزار دانشجوی بین‌المللی، یکی از قطب‌های اصلی آموزش عالی در جهان است. این کشور با اجرای استراتژی «به فرانسه خوش آمدید»، به‌طور فعال در حال جذب دانشجو است و یک سیستم دانشگاهی کاملاً بین‌المللی دارد. در مقابل، ایتالیا میزبان حدود ۱۱۰ هزار دانشجوی خارجی است، اما داستان اصلی در آمار رشد آن نهفته است. 

در دهه گذشته، جمعیت دانشجویان بین‌المللی در ایتالیا رشد چشمگیر ۶۷ درصدی داشته است. این کشور به یک مقصد نوظهور و به‌سرعت در حال رشد تبدیل شده و به دلیل تغییرات جمعیتی، فرصت‌های بیشتری برای دانشجویان بین‌المللی در دانشگاه‌های باکیفیت خود ایجاد کرده است. 

برای بسیاری از دانشجویان، امکان تحصیل به زبان انگلیسی فاکتوری کلیدی است. فرانسه با ارائه بیش از ۱۷۰۰ رشته به زبان انگلیسی (که حدود ۱۴۰۰ مورد آن در مقطع کارشناسی ارشد است)، بدون شک از نظر تعداد پیشتاز است. این حجم گسترده، فرانسه را به گزینه‌ای بسیار در دسترس برای دانشجویانی تبدیل می‌کند که به زبان فرانسوی مسلط نیستند. 

ایتالیا با بیش از ۷۰۰ رشته در مقطع کارشناسی ارشد به زبان انگلیسی، گزینه‌های قابل‌توجه و متمرکزتری ارائه می‌دهد. این تعداد اگرچه از فرانسه کمتر است، اما نشان‌دهنده مجموعه‌ای باکیفیت و گزینش‌شده است که برای پوشش دادن طیف وسیعی از علایق آکادمیک متقاضیان تحصیل در ایتالیا کافی بوده و هرساله نیز در حال گسترش است. می‌توان با اطمینان گفت تقریباً رشته‌ای نیست که شما بخواهید و نتوانید خودِ آن یا جایگزین بسیار باکیفیتی برایش در دانشگاه‌های معتبر ایتالیا پیدا کنید. 

قدرت اصلی فرانسه در رشته‌های پرتقاضای جهانی مانند مدیریت و بازرگانی، مهندسی و علوم سیاسی است که توسط مدارس عالی و بیزینس‌اسکول‌های مشهور آن ارائه می‌شود. ایتالیا در زمینه‌هایی که با هویت و برند جهانی‌اش گره خورده، بی‌رقیب است. این کشور یک رهبر جهانی در رشته‌های معماری، مد و طراحی است و مؤسساتی مانند پلی‌تکنیک میلان استعدادهای برتر بین‌المللی را جذب می‌کنند. علاوه بر این نقاط قوت منحصربه‌فرد، ایتالیا به‌سرعت در حال توسعه رشته‌های پرتقاضایی مانند مدیریت بازرگانی (MBA)، مهندسی و علوم کامپیوتر به زبان انگلیسی است تا جذابیت خود را افزایش دهد.

وقتی به بالاترین سطح علمی جهان نگاه می‌کنیم، رتبه‌بندی‌ها می‌توانند دیدگاه مفیدی ارائه دهند. در این زمینه، فرانسه با داشتن تعداد بیشتری از دانشگاه‌ها در میان نخبگان جهانی، برتری واضحی دارد. این کشور با داشتن چهار دانشگاه در بین ۱۰۰ دانشگاه برتر جهان در رتبه‌بندی QS ۲۰۲۶، جایگاه خود را به عنوان یک قدرت علمی در اروپا تثبیت کرده است. این تمرکز دانشگاه‌های برتر، به‌ویژه در منطقه پاریس، مزیت قابل توجهی از نظر اعتبار جهانی برای فرانسه محسوب می‌شود. 

از سوی دیگر، ایتالیا نیز یک دستاورد تاریخی کسب کرده و برای اولین بار در تاریخ این رتبه‌بندی، دانشگاه پلی‌تکنیک میلان را در جمع ۱۰۰ دانشگاه برتر جهان قرار داده است. دانشگاه‌های برجسته دیگری مانند ساپینزا رم و بولونیا نیز جایگاه بسیار معتبری در سطح جهانی دارند. 

اما داستان اصلی در جزئیات این رتبه‌بندی نهفته است. رتبه کلی تنها بخشی از ماجراست. وقتی شاخص‌های کلیدی را بررسی می‌کنیم، می‌بینیم که دانشگاه‌های ایتالیا عملکردی فوق‌العاده و رو به رشد دارند. دانشگاه‌های فرانسه در شاخص‌هایی مانند شهرت نزد کارفرمایان و نتایج شغلی فارغ‌التحصیلان بسیار قوی هستند و فارغ‌التحصیلان آن‌ها به‌شدت مورد توجه شرکت‌های بزرگ جهانی قرار می‌گیرند. 

با این حال، دانشگاه‌های ایتالیا در حال پیشرفت چشمگیری هستند. برای مثال، دانشگاه ساپینزا رم، با اینکه رتبه کلی ۱۲۸ را دارد، در شاخص نتایج شغلی در رتبه ۹۲ جهان و در شاخص شبکه تحقیقات بین‌المللی در رتبه خیره‌کننده ۶۱ جهان قرار گرفته است. این یعنی ساپینزا در این زمینه‌های حیاتی، بسیاری از دانشگاه‌هایی که رتبه کلی بهتری دارند را پشت سر می‌گذارد. 

به همین ترتیب، دانشگاه پادوا نیز در شبکه تحقیقات بین‌المللی رتبه ۷۰ جهان را دارد و به عنوان برترین دانشگاه ایتالیا در زمینه پایداری شناخته می‌شود که یک معیار بسیار مهم و مدرن است. این آمار نشان می‌دهد که دانشگاه‌های برتر ایتالیا نه تنها از نظر آکادمیک در حال رشد هستند، بلکه فارغ‌التحصیلانی تربیت می‌کنند که برای بازار کار جهانی آماده‌اند و در شبکه‌های تحقیقاتی بین‌المللی حضوری بسیار فعال دارند.

جدول رتبه‌بندی دانشگاه‌های برتر فرانسه و ایتالیا (QS 2026)

هزینه تحصیل در ایتالیا و فرانسه

در زمینه هزینه، ایتالیا و فرانسه دو فلسفه کاملاً متفاوت دارند که می‌تواند تأثیر چشمگیری بر بودجه یک دانشجو داشته باشد. با نگاهی صادقانه، می‌توان گفت که سیستم ایتالیا برای طیف وسیع‌تری از دانشجویان، فرصت‌های مالی بسیار جذاب‌تری ارائه می‌دهد. 

در فرانسه، شهریه دانشگاه‌های دولتی برای دانشجویان غیراروپایی یک مبلغ ثابت و از پیش تعیین‌شده است. این مبلغ برای مقطع کارشناسی حدود ۲.۹۰۰ یورو و برای کارشناسی ارشد حدود ۳.۹۰۰ یورو در سال است. اگرچه این هزینه‌ها به شدت توسط دولت فرانسه یارانه دریافت می‌کنند، اما برای دانشجو یک هزینه قطعی و غیرقابل تغییر است. شهریه دانشگاه‌های خصوصی نیز به مراتب بالاتر و بین ۶.۰۰۰ تا بیش از ۱۸.۰۰۰ یورو در سال متغیر است. 

در ایتالیا، رویکرد کاملاً متفاوت و عادلانه است. شهریه دانشگاه‌های دولتی ثابت نیست، بلکه بر اساس درآمد خانواده دانشجو محاسبه می‌شود. این سیستم که ISEE نام دارد، باعث می‌شود متقاضیان تحصیل در ایتالیا که از خانواده‌هایی با درآمد کمتر هستند، شهریه بسیار ناچیزی پرداخت کنند. محدوده شهریه برای اکثر دانشجویان بین‌المللی بین ۹۰۰ تا ۴.۰۰۰ یورو در سال است. این مدل، تحصیلات عالی باکیفیت را برای همه، صرف‌نظر از توان مالی، دسترس‌پذیرتر می‌کند. 

بورسیه‌ها: برگ برنده ایتالیا

مهم‌ترین مزیت مالی ایتالیا، سیستم بورسیه استانی منحصربه‌فرد آن به نام DSU (بورسیه استانی ایتالیا یا حق تحصیل) است. این بورسیه نه بر اساس رزومه علمی، بلکه صرفاً بر اساس نیاز مالی دانشجو (طبق همان ارزیابی ISEE) اعطا می‌شود که فرصتی استثنایی است که ایتالیا را از تمام رقبای خود متمایز می‌کند. در کل، بورسیه استانی ایتالیا پوششی فوق‌العاده جامع دارد: 

• معافیت کامل از پرداخت شهریه دانشگاه. 
• یک وعده غذای رایگان در روز در سلف دانشگاه. 
• خوابگاه رایگان یا کمک‌هزینه قابل توجه برای اجاره مسکن. 
• مبلغ نقدی سالانه برای پوشش هزینه‌های دیگر. 

تأثیر این سیستم شگفت‌انگیز است: برای دانشجویی که موفق به دریافت این بورسیه شود، تحصیل در کشور ایتالیا عملاً رایگان تمام می‌شود، زیرا نه تنها شهریه، بلکه بخش عمده‌ای از هزینه‌های زندگی نیز پوشش داده می‌شود. با توجه به پیچیدگی‌های فرآیند درخواست و اهمیت بالای این بورسیه، استفاده از راهنمایی تخصصی می‌تواند شانس موفقیت را به حداکثر برساند. در همین راستا، موسسه اعزام دانشجوی علمی نو، اقدام برای بورسیه استانی ایتالیا را به عنوان بخش جدایی‌ناپذیر و تضمینی خدمات خود برای تمام متقاضیان تحصیل در ایتالیا قرار داده و با تکیه بر تجربه و تخصص خود، به درصد موفقیت بالای ۹۵٪ در اخذ این بورسیه ارزشمند برای متقاضیان خود دست یافته است. 

در مقابل، استراتژی فرانسه بیشتر مبتنی بر شایستگی علمی است. بورسیه اصلی آن، ایفل (Eiffel)، کمک‌هزینه ماهانه سخاوتمندانه‌ای (حدود ۱.۲۰۰ یورو) برای پوشش هزینه‌های زندگی به نخبگان علمی ارائه می‌دهد. فراتر از شهریه، هزینه‌های روزمره بخش اصلی بودجه را تشکیل می‌دهد. به طور متوسط، هزینه زندگی در ایتالیا به شکل قابل توجهی پایین‌تر از فرانسه است. 

در فرانسه، هزینه ماهانه بین ۶۰۰ تا ۸۰۰ یورو (در پاریس بسیار بیشتر) است. حمل‌ونقل عمومی در شهرهای بزرگ می‌تواند ماهانه ۸۰ تا ۱۰۰ یورو هزینه داشته باشد. در ایتالیا، بودجه ماهانه بین ۷۰۰ تا ۱.۰۰۰ یورو است، اما مزیت بزرگ آن در هزینه‌های جانبی است. برای مثال، هزینه حمل‌ونقل عمومی ماهانه تنها ۲۵ تا ۳۵ یورو است که کسری از هزینه آن در فرانسه است. این تفاوت حتی در الزامات اولیه ویزا نیز خود را نشان می‌دهد؛ برای ویزای ایتالیا باید تمکن مالی کمتری (حدود ۶.۱۰۰ یورو در سال) نسبت به فرانسه (حدود ۷.۴۰۰ یورو در سال) نشان دهید.

شرایط تحصیل در ایتالیا و فرانسه

مسیر اداری از درخواست پذیرش تا ثبت‌نام نهایی، بخش مهمی از تجربه هر دانشجوی بین‌المللی است. فرآیندهای اداری در ایتالیا و فرانسه، به‌ویژه در ساختار پورتال‌های درخواست و نوع مدارک مورد نیاز، تفاوت‌های اساسی با یکدیگر دارند که شناخت آن‌ها ضروری است. نقطه شروع فرآیند پذیرش در این دو کشور از دو مدل کاملاً متفاوت پیروی می‌کند. 

فرانسه و سیستم متمرکز Etudes en France:

فرانسه از یک سیستم عمدتاً متمرکز از طریق پلتفرم Etudes en France که توسط آژانس ملی Campus France مدیریت می‌شود، استفاده می‌کند. این پورتال آنلاین به عنوان یک درگاه واحد برای ارسال درخواست به چندین دانشگاه عمل می‌کند (تا سه انتخاب برای سال اول کارشناسی و تا هفت انتخاب برای مقاطع دیگر مانند کارشناسی ارشد). 

مزیت بزرگ این سیستم، یکپارچه‌سازی فرآیند درخواست پذیرش با مراحل اولیه درخواست ویزا است که یک جریان کاری کارآمد و روان ایجاد می‌کند. البته باید توجه داشت که برخی موسسات خاص، به‌ویژه دانشگاه‌های خصوصی و مدارس عالی، به این پلتفرم متصل نیستند و نیازمند ارسال درخواست مستقیم از طریق وب‌سایت خودشان هستند. 

ایتالیا و سیستم غیرمتمرکز و مستقیم: 

ایتالیا از یک سیستم غیرمتمرکز استفاده می‌کند. در این روش، متقاضیان تحصیل در ایتالیا معمولاً به صورت مستقیم برای هر دانشگاه از طریق پورتال آنلاین همان دانشگاه اقدام می‌کنند. پس از دریافت نامه پذیرش از دانشگاه، متقاضی تحصیل در کشور ایتالیا باید یک مرحله دوم و اجباری را طی کند: ثبت درخواست پیش‌ثبت‌نام (Pre-enrollment) در پورتال ملی Universitaly. این پلتفرم دولتی، اطلاعات مورد نیاز وزارت دانشگاه و تحقیقات ایتالیا را استانداردسازی کرده و پیش‌نیاز اصلی برای شروع فرآیند درخواست ویزای تحصیلی در کنسولگری ایتالیا است. 

درحالی‌که لیست کلی مدارک در هر دو کشور مشابه است، تفاوت‌های مهمی در نحوه تأیید و اعتبارسنجی آن‌ها وجود دارد. هر دو کشور مدارک اصلی مانند ریزنمرات و مدارک تحصیلی رسمی، پاسپورت معتبر، مدرک زبان (آیلتس یا تافل)، انگیزه‌نامه و رزومه (CV) را الزامی می‌دانند. 

در ایتالیا، یک الزام منحصربه‌فرد برای ارزشیابی و تأیید مدارک تحصیلی خارجی وجود دارد. این کار از طریق دریافت یکی از این دو مدرک انجام می‌شود: 

• تأییدیه تحصیلی (Declaration of Value - DOV): که از کنسولگری ایتالیا در کشوری که مدرک در آن صادر شده، دریافت می‌شود. 
• گواهی انطباق (Statement of Comparability): که توسط مرکز ملی ارزشیابی مدارک ایتالیا (CIMEA) صادر می‌گردد. 

این مرحله برای ثبت‌نام رسمی در دانشگاه و فرآیند اخذ ویزا کاملاً حیاتی است.

سخن پایانی

برای دانشجویانی که ملاحظات مالی برایشان در اولویت مطلق قرار دارد، ایتالیا قطعا انتخاب برتر و بی‌چون‌وچرایی است. ترکیبی از شهریه‌های پایین و مبتنی بر درآمد، هزینه‌های زندگی به مراتب کمتر و مهم‌تر از همه، پتانسیل بورسیه استانی (DSU)، قطعا بی‌رقیب است. امکان دستیابی به یک مدرک معتبر اروپایی با حداقل هزینه، ایتالیا را بهترین گزینه از نظر مالی برای متقاضیان ایرانی تحصیل در ایتالیا تبدیل کرده است. جالب است بدانید که شما حتی امکان تحصیل پزشکی در ایتالیا به صورت رایگان را نیز دارید. 

با داشتن چهار دانشگاه در بین ۱۰۰ دانشگاه برتر جهان (طبق رتبه‌بندی QS) که یکی از آن‌ها در جمع ۳۰ دانشگاه برتر قرار دارد، فرانسه «ارزش برند» بالاتری ارائه می‌دهد که می‌تواند یک سرمایه ارزشمند برای آینده شغلی باشد. تجمع موسسات نخبه و عملکرد قدرتمند آن‌ها در شاخص‌هایی مانند شهرت نزد کارفرمایان و معیارهای پژوهشی، فرانسه را به مقصد ارجح برای کسانی تبدیل می‌کند که اعتبار دانشگاهی برایشان اولویت دارد. 

بنابراین، توصیه می‌شود تصمیم نهایی خود را حول یک سوال اصلی و حیاتی بنا کنید: توان مالی‌تان. پیش از هر چیز، باید با نگاهی صادقانه به بودجه خود نگاه و مشخص کنید که آیا به راحتی از پس هزینه‌های ثابت و بالاتر تحصیل در فرانسه برمی‌آیید، یا در مقابل، بورسیه استانی ایتالیا برایتان مناسب است. پاسخ شفاف به این پرسش، مسیر شما را روشن‌تر از هر عامل دیگری خواهد کرد.