وقتی به فکر تحصیل در انگلیس می‌افتیم، خیلی زود با اسامی دانشگاه‌هایی روبرو می‌شویم که در کشورهایی مثل اسکاتلند یا ولز قرار دارند. همین مسئله باعث سردرگمی بسیاری از متقاضیان می‌شود: مگر اسکاتلند، ولز یا ایرلند جزو انگلیس هستند؟ اصلاً بریتانیا دقیقاً کجاست و چه تفاوتی با انگلیس دارد؟ این پرسش‌ها نه تنها برای دانشجویان، بلکه حتی برای بسیاری از مردم عادی هم ایجاد ابهام می‌کند. اگر شما هم با این نام‌ها و اصطلاحات روبرو شدید و نمی‌دانید بریتانیا چه تفاوتی با انگلیس دارد، نگران نباشید؛ در این مطلب، قرار است به زبانی ساده و کاربردی، به تمام این ابهامات پاسخ بدهیم و مرزهای جغرافیایی، سیاسی و تحصیلی این کشورها را برایتان ترسیم کنیم.
در پایان، اگر هنوز سؤالی برایتان باقی مانده یا نیاز به راهنمایی شخصی دارید، می‌توانید با رزرو وقت مشاوره پذیرش تحصیلی، به پاسخ‌های دقیق‌تر و راهکارهای اختصاصی دست پیدا کنید. در جلسات مشاوره پذیرش تحصیلی، هم با معتبرترین دانشگاه‌های سراسر بریتانیا (از جمله انگلیس، اسکاتلند، ولز و ایرلند شمالی) آشنا می‌شوید و هم فرصت دارید موسسات معتبر و دانشگاه‌هایی را که با موسسه اعزام دانشجوی علمی نو قرارداد همکاری دارند، بهتر بشناسید و مسیر تحصیلی خود را با اطمینان بیشتری انتخاب کنید.
بریتانیا کجاست
بریتانیا (یا به طور دقیق‌تر، بریتانیای کبیر و سپس پادشاهی متحد) مجموعه‌ای از چند کشور است که طی قرون مختلف با هم متحد شده‌اند. در ابتدا، انگلستان و ولز اولین کشورهایی بودند که در سال ۱۵۳۶ با «قانون اتحاد» رسماً با هم یکی شدند. سپس، در سال ۱۶۰۳ اتحاد تاج‌ها اتفاق افتاد و با این اتحاد، خاندان سلطنتی انگلستان و اسکاتلند یکی شد. چند دهه بعد، در سال ۱۷۰۷ با «اتحاد پارلمان‌ها»، پارلمان اسکاتلند منحل شد و پارلمان لندن به پارلمان کل بریتانیای کبیر تبدیل شد.
در سال ۱۸۰۱، بعد از قرن‌ها حکومت انگلستان بر ایرلند، پارلمان ایرلند نیز با امضای «قانون اتحاد» به بریتانیای کبیر پیوست و نام رسمی کشور به «پادشاهی متحد بریتانیای کبیر و ایرلند» تغییر کرد. با این حال، در سال ۱۹۲۱ بیشتر بخش‌های ایرلند از این پادشاهی جدا شدند و تنها بخش شمالی آن، یعنی ایرلند شمالی، همچنان جزئی از بریتانیا باقی ماند؛ از آن زمان نام رسمی کشور «پادشاهی متحد بریتانیای کبیر و ایرلند شمالی» است.امروزه، بریتانیا یا همان United Kingdom (UK) شامل چهار کشور است:
- انگلستان
- اسکاتلند
- ولز
- ایرلند شمالی
پایتخت بریتانیا لندن است، اما هر کشور شهرهای بزرگ و مهم خود را دارد: منچستر، بیرمنگام و لیدز در انگلستان؛ ادینبرو و گلاسگو در اسکاتلند؛ کاردیف در ولز و بلفاست در ایرلند شمالی.
اگرچه دولت مرکزی در لندن مستقر است، اما از سال ۱۹۹۹ هر یک از این کشورهای تشکیل‌دهنده (اسکاتلند، ولز و ایرلند شمالی) مجلس ملی خودشان را دارند و بخشی از امور داخلی خود را مستقلاً اداره می‌کنند. در مجموع، بریتانیا کشوری است با تاریخچه پیچیده‌ی ادغام و استقلال، که امروز به عنوان «پادشاهی متحد بریتانیای کبیر و ایرلند شمالی» شناخته می‌شود و نقشی مهم در تاریخ و سیاست اروپا ایفا کرده است.
|
کشور |
پایتخت |
درصد جمعیت از کل |
|---|---|---|
|
انگلستان |
لندن |
۸۴٪ |
|
ایرلند شمالی |
بلفاست |
۳٪ |
|
اسکاتلند |
ادینبرو |
۸٪ |
|
ولز |
کاردیف |
۵٪ |
فرق بریتانیا و انگلیس
یکی از سوالاتی که همیشه برای متقاضیان تحصیل در انگلیس پیش می‌آید، تفاوت بین «بریتانیا» و «انگلیس» است. این دو کلمه هرچند گاهی به جای هم به‌کار می‌روند، اما معانی کاملاً متفاوتی دارند. بریتانیا در واقع یک کشور واحد است که از چهار کشور تشکیل‌دهنده تشکیل می‌شود که انگلیس نیز یکی از این کشورهاست.
در طول تاریخ، انگلستان همیشه نقش اصلی و غالب را در شکل‌گیری و اداره بریتانیا داشته است و هم‌اکنون هم مرکز قدرت سیاسی، اقتصادی و فرهنگی این اتحادیه به حساب می‌آید. بیش از ۸۰ درصد جمعیت بریتانیا در انگلستان زندگی می‌کنند و اکثریت بزرگی از اقتصاد این کشور مربوط به انگلستان است. به همین دلیل است که معمولاً مردم جهان به اشتباه بریتانیا را «انگلیس» می‌نامند.
داستان انگلستان از ورود آنگلوساکسون‌ها در قرن پنجم میلادی شروع می‌شود و با متحد شدن قبایل و پادشاهی‌ها، اولین پادشاه رسمی انگلستان در قرن دهم به قدرت رسید. انگلستان قرن‌ها به صورت یک کشور مستقل وجود داشت تا اینکه با اتحاد با اسکاتلند (در سال ۱۷۰۷) و در نتیجه شکل‌گیری بریتانیای کبیر، استقلال سیاسی‌اش را از دست داد و تحت قانون پارلمان جدید قرار گرفت. امروزه، انگلستان سیستم حکومتی مستقل ندارد و تحت نظر پارلمان بریتانیا اداره می‌شود. دانشگاه‌های معتبر و تاریخی انگلستان مانند آکسفورد، کمبریج و امپریال کالج لندن در این کشور قرار دارند و نقش مهمی در سطح علمی و پژوهشی جهان بازی می‌کنند.
ایرلند شمالی کجاست
همانطور که گفتیم، ایرلند شمالی یکی از چهار کشور تشکیل‌دهنده بریتانیا است، اما تاریخ و موقعیت خاص خودش را دارد. ماجرای این کشور از سال ۱۹۲۱ آغاز شد، زمانی که پس از سال‌ها مبارزه و جنبش استقلال‌طلبی مردم ایرلند، دولت بریتانیا پذیرفت بخش بزرگی از جزیره ایرلند به نام دولت آزاد ایرلند (Irish Free State) از بریتانیا جدا شود و مستقل گردد. اما شش شهرستان در ناحیه‌ی شمالی اولستر که اکثریت جمعیت آن‌ها پروتستان بودند، همچنان بخشی از بریتانیا باقی ماندند و این منطقه را «ایرلند شمالی» نامیدند.
برای چند دهه، این کشور نسبتاً آرام بود، اما از اواخر دهه ۱۹۶۰ دوره‌ای به نام «آشوب‌ها» (The Troubles) آغاز شد. درگیری‌هایی میان کاتولیک‌هایی که خواستار اتحاد این کشور با جمهوری ایرلند بودند و پروتستان‌هایی که مایل به ماندن در بریتانیا بودند درگرفت؛ این خشونت‌ها چند دهه ادامه داشت. در نهایت، با امضای «توافق جمعه نیک» (Good Friday Agreement) در سال ۱۹۹۸ و تقسیم قدرت میان این دو گروه، آرامش نسبی به این کشور بازگشت، اگرچه اختلاف‌نظرها هنوز هم کاملاً حل نشده‌اند.
در سال‌های اخیر، خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا (برگزیت) چالش جدیدی برای این کشور به وجود آورده است. بیشتر مردم این کشور به ماندن در اتحادیه اروپا رأی دادند تا مرز میان ایرلند شمالی و جمهوری ایرلند باز بماند و انتقال کالا و خدمات راحت ادامه پیدا کند. در نتیجه، پس از برگزیت، این کشور همچنان مرزی آزاد با جمهوری ایرلند دارد، ولی برای حرکت کالا از این کشور به سایر بخش‌های بریتانیا کنترل‌های گمرکی جدید وضع شده است. این وضعیت باعث اعتراض برخی از ساکنان پروتستان‌نشین و حامیان ماندن در بریتانیا شده است.
امروزه، این کشور خانه‌ی دو دانشگاه معتبر یعنی «دانشگاه کویین بلفاست» (Queen’s University Belfast) و «دانشگاه اولستر» (Ulster University) است که در زمینه‌هایی مانند پزشکی، مهندسی و پرستاری از جایگاه ویژه‌ای میان متقاضیان تحصیل در انگلیس برخوردارند.
ولز کجاست
ولز (Wales) نیز بخشی در غرب جزیره بریتانیای کبیر است که برخلاف انگلستان و اسکاتلند، هیچ‌وقت کشور مستقل و متحدی نبوده و همیشه از چندین پادشاهی و قلمرو کوچک‌تر تشکیل می‌شده است. پس از حمله نورمن‌ها به انگلستان، انگلیسی‌ها طی دو قرن، به تدریج قلمروهای ولزی را تصرف کردند تا اینکه آخرین پادشاهی مستقل ولز در سال ۱۲۸۳ توسط ادوارد اول، پادشاه انگلستان، فتح شد و ولز به یک مستعمره انگلستان تبدیل شد. در نهایت با تصویب «قانون اتحاد» در سال ۱۵۳۶، ولز به طور رسمی با انگلستان متحد گردید.
در قرن هجدهم، صنعتی شدن به سرعت وارد ولز شد و این منطقه تا مدتی یکی از مهم‌ترین مراکز صنعتی جهان شناخته می‌شد. اما در قرن بیستم، موج ملی‌گرایی ولزی جان تازه‌ای گرفت؛ زبان ولزی جایگاه قانونی پیدا کرد، پرچم رسمی ولز به رسمیت شناخته شد و آموزش زبان ولزی در مدارس اجباری شد.
در سال ۱۹۹۹ میلادی نیز ولز حق خودگردانی پیدا کرد و مجلس ملی خودش را افتتاح کرد تا مردم ولز بتوانند بخشی از امور داخلی خود را مستقل اداره کنند. هرچند جنبش استقلال ولز فعال است، اما قدرت و میزان طرفداران آن نسبت به اسکاتلند و ایرلند شمالی کمتر است. دانشگاه‌های ولز، از جمله دانشگاه کاردیف و دانشگاه سوانزی، در حوزه‌های تحقیقاتی و رشته‌هایی مانند حوزه درمان، مهندسی و روزنامه‌نگاری جایگاهی بین‌المللی دارند و متقاضیان تحصیل در انگلیس زیادی را از سراسر جهان جذب می‌کنند.
اسکاتلند کجاست
اسکاتلند (Scotland) در شمال جزیره بریتانیای کبیر قرار گرفته و تاریخچه‌ای بسیار غنی از استقلال و فرهنگ ویژه دارد. پیشینه این کشور به پادشاهی «آلبا» می‌رسد، جایی که در سده یازدهم، شاه مکبث، که بعدها الهام‌بخش نمایشنامه معروف شکسپیر شد، حکمرانی می‌کرد. در اواخر سده سیزدهم و اوایل چهاردهم، انگلستان سعی داشت اسکاتلند را فتح کند، اما مردم اسکاتلند با مقاومت قهرمانانه استقلال خود را حفظ کردند.
در سال ۱۶۰۳ میلادی، جیمز ششم اسکاتلند به عنوان پادشاه انگلستان نیز انتخاب شد و اتحاد تاج و تخت میان این دو سرزمین شکل گرفت. با این حال، در سال ۱۷۰۷، پارلمان اسکاتلند منحل شد و از آن پس اداره کل کشور در لندن متمرکز شد. قرن نوزدهم برای اسکاتلند با جهش عظیم صنعتی همراه بود؛ این سرزمین به مرکز ساخت کشتی، فولادسازی و کارخانه‌های ریخته‌گری تبدیل شد.
کشف نفت دریای شمال در دهه شصت میلادی، منابع حیاتی اقتصادی جدیدی برای اسکاتلند فراهم کرد. سرانجام، در سال ۱۹۹۹، پس از قرن‌ها، پارلمان اسکاتلند دوباره تشکیل شد و این کشور درجه قابل توجهی از خودمختاری در امور داخلی خود دریافت کرد. در دهه‌های اخیر، موج جدیدی از احیای فرهنگی در اسکاتلند شکل گرفته و فیلم‌ها و آثار هنری این کشور محبوبیت جهانی یافته است.
در سال ۲۰۱۴، همه‌پرسی جدایی اسکاتلند برگزار شد و اکثریت مردم فعلاً به ماندن در بریتانیا رأی دادند، اما جنبش استقلال همچنان بسیار قدرتمند است و احتمال برگزاری دوباره رفراندوم وجود دارد. دانشگاه‌های معتبر اسکاتلند از جمله ادینبرو، سنت اندروز و گلاسگو در سطح جهان به خاطر کیفیت بالای آموزش و پژوهش در شاخه‌هایی مانند پزشکی، مهندسی و روابط بین‌الملل میان متقاضیان تحصیل در انگلیس شهرت دارند.
تفاوت قوانین در بریتانیا
این کشور یک نظام حقوقی واحد و یکپارچه ندارد و به جای آن، سه حوزه قضایی کاملاً مجزا در بریتانیا وجود دارد. انگلستان و ولز حوزه حقوقی مشترک دارند که مبتنی بر نظام «کامن لا» است. این نظام، نظامی است که در آن قوانین بیشتر بر اساس رویه قضایی و سوابق دادگاه‌ها شکل می‌گیرد، به جای قوانین مدون و مکتوب. گرچه مجلس ولز (Senedd) می‌تواند برای ولز در زمینه‌هایی مثل سلامت و آموزش قوانین جداگانه تصویب کند، اما سیستم دادگاه‌ها و بیشتر قوانین عمده بین ولز و انگلستان یکسان است.
اسکاتلند کاملاً سیستم حقوقی منحصر به فرد خود را دارد که ترکیبی از قوانین رومی و کامن لا است. این تفاوت‌ها گاهی بسیار محسوس‌اند؛ مثلا در دادگاه‌های جنایی اسکاتلند سه رأی ممکن وجود دارد: «گناهکار»، «بی‌گناه» و «نامشخص (Not proven)». همچنین هیئت منصفه در اسکاتلند از ۱۵ نفر تشکیل می‌شود که با تعداد معمول ۱۲ نفر در جاهای دیگر متفاوت است.
ایرلند شمالی نیز حوزه حقوقی مجزایی دارد. سیستم حقوقی آن شبیه به انگلستان و ولز مبتنی بر کامن لا است، اما مجلس و دادگاه‌های محلی خودش را دارد و برخی قوانین محلی با سایر نقاط بریتانیا متفاوت است. این تفاوت‌ها به خاطر سیاست «واگذاری اختیارات» (devolution) ایجاد شده که طی آن، پارلمان مرکزی بریتانیا بخشی از قدرت قانون‌گذاری را به مجالس محلی اسکاتلند، ولز و ایرلند شمالی سپرده است.
ویزای کشورهای بریتانیا
بحث مهاجرت و ویزا در بریتانیا برخلاف قوانین منطقه‌ای، موضوعی ساده‌تر و یک‌دست‌تر است. مسئولیت قوانین و تصمیم‌گیری‌های مربوط به ورود، اقامت و تابعیت کاملاً بر عهده دولت مرکزی و پارلمان بریتانیا است، یعنی این قوانین برای همه چهار کشور (انگلستان، اسکاتلند، ولز و ایرلند شمالی) یکسان اجرا می‌شود.
مفهومی به نام ویزای انگلستان، اسکاتلند، ولز یا ایرلند شمالی به صورت مجزا اصلاً وجود ندارد و شما برای «بریتانیا» اقدام به ویزا می‌کنید و پس از دریافت آن، اجازه دارید مطابق با نوع ویزا (مثلاً اقامت، کار یا تحصیل)، در هر کدام از این چهار کشور زندگی یا فعالیت کنید.
پس از ورود قانونی به بریتانیا، می‌توانید آزادانه بین انگلستان، اسکاتلند و ولز سفر کنید. در مورد ایرلند شمالی هم، مسافرت به راحتی انجام می‌شود و فقط به دلیل توافق مرزی موسوم به «Common Travel Area» (CTA) گاهی ممکن است خطوط هواپیمایی یا خطوط کشتی، مدرک شناسایی عکس‌دار بخواهند، ولی کنترل مرز روتین وجود ندارد.
از زمان برگزیت نیز شهروندان بریتانیا در اتحادیه اروپا «شهروند کشور ثالث» محسوب می‌شوند. برای سفرهای کوتاه مثل گردشگری، جلسات کاری یا شرکت در دوره‌های آموزشی کوتاه، ویزا نیاز نیست و تا ۹۰ روز در هر ۱۸۰ روز می‌توانند در محدوده شنگن بمانند.
اما از سال ۲۰۲۵ به بعد، همه شهروندان بریتانیا باید پیش از سفر به منطقه شنگن، به‌صورت آنلاین مجوز ETIAS (سیستم اطلاعات و مجوز سفر اروپا) را دریافت کنند که در اصل ویزا نیست، بلکه یک مجوز ورود است. برای اقامت، کار یا تحصیل بلندمدت در کشورهای اتحادیه اروپا باید برای هر کشور، جداگانه ویزای خاص همان کشور را دریافت کنند.
در موضوع تحصیل، همه قوانین ویزا توسط دولت بریتانیا تعیین می‌شود و تفاوتی ندارد شما قصد ادامه تحصیل در کدام کشور را دارید. چه دانشگاه آکسفورد در انگلستان، چه دانشگاه ادینبرو در اسکاتلند، چه دانشگاه کاردیف در ولز یا دانشگاه کویین بلفاست در ایرلند شمالی باشد، برای همه باید «ویزای دانشجویی بریتانیا» (UK Student Visa) را دریافت کنید.
موسسه اعزام دانشجوی علمی نو با مجوز رسمی فعالیت، برای تمام دانشگاه‌های بریتانیا (اعم از انگلستان، اسکاتلند، ولز و ایرلند شمالی) خدمات مشاوره و اقدام پذیرش ارائه می‌کند و با بسیاری از دانشگاه‌های مطرح و معتبر این کشورها نیز قرارداد همکاری مستقیم دارد. در صفحه دانشگاه های طرف قرارداد انگلیس می‌توانید با لیست کامل دانشگاه‌هایی که موسسه اعزام دانشجوی علمی نو با آن‌ها قرارداد همکاری دارد آشنا شوید.
کلام پایانی
همانطور که گفتیم، بریتانیا یک کشور واحد است که از چهار کشور انگلستان، اسکاتلند، ولز و ایرلند شمالی تشکیل شده؛ هرکدام با هویت تاریخی، دانشگاه‌ها و حتی قوانین خاص خود. اما موضوع مهم این است که ویزا و فرایند تحصیل برای همه این کشورها یکپارچه و تحت قانون بریتانیا انجام می‌شود.
یعنی چه مقصدتان لندن باشد، چه ادینبرو، کاردیف یا بلفاست، همه چیز از نظر ویزا و مدارک لازم مشابه است. شما چه متقاضی تحصیل در دانشگاه آکسفورد و کمبریج باشید، چه علاقه‌مند به دانشگاه‌های معتبری مانند ادینبرو، کویین بلفاست، کاردیف یا سوانزی، می‌توانید با خیال آسوده اقدام کنید و از راهنمایی کارشناسان موسسه اعزام دانشجوی علمی نو در تمامی مراحل، بهره‌مند شوید.